Praca informacyjna kontrwywiadu cywilnego w drugiej połowie lat 80. XX wieku i transformacji ustrojowej w Polsce

Anna Grabowska-Siwiec

doi:10.34765/sp.0323.a13

Opublikowane: 2023-09-301

Tom 76 Nr 3 (2023)

Praca informacyjna kontrwywiadu cywilnego w drugiej połowie lat 80. XX wieku i transformacji ustrojowej w Polsce

Anna Grabowska-Siwiec

Społeczeństwo i Polityka

Dział: Articles

https://doi.org/10.34765/sp.0323.a13

Abstrakt

Celem artykułu jest zaprezentowanie pracy informacyjnej kontrwywiadu cywilnego, tj. Departamentu II MSW w drugiej połowie lat 80. XX w. oraz podczas transformacji ustrojowej. Postawiono hipotezę badawczą – praca informacyjna kontrwywiadu była ważnym źródłem wiedzy dla decydentów sprawujących władzę zarówno w okresie końca PRL, jak i na początku istnienia III RP. W artykule wykorzystano metodę analizy dokumentów odnalezionych w zasobach archiwów IPN oraz wnioskowanie analogiczne dotyczące okresu pierwszych miesięcy działań UOP. Istotnym aspektem prezentowanej analizy jest usytuowanie tematyki i zakresu pracy informacyjnej kontrwywiadu na tle burzliwych wydarzeń geopolitycznych badanego okresu. Przyjęta metodologia pozwoliła na wskazanie: nowych, wcześniej nie podejmowanych przez kontrwywiad tematów, nowej formy przekazywanych danych, a także prób dostosowania wykształconych w okresie PRL form pracy informacyjnej do potrzeb nowych decydentów w III RP.

Słowa kluczowe:

kontrwywiad, informacja, decydent

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Grabowska-Siwiec, A. (2023). Praca informacyjna kontrwywiadu cywilnego w drugiej połowie lat 80. XX wieku i transformacji ustrojowej w Polsce. Społeczeństwo I Polityka, 76(3), 231–251. https://doi.org/10.34765/sp.0323.a13

Cited by / Share

Bibliografia

Materiały administracyjne Gabinetu Ministra Spraw Wewnętrznych 1971 r.
Google Scholar

Załączniki do informacji dziennej 1985–1989.
Google Scholar

Informacje Departamentu II MSW 1985–1989.
Google Scholar

Departament II MSW – materiały dotyczące funkcjonowania Grupy Operacyjnej „Wisła”.
Google Scholar

Awłasewicz T. (2018), Łowcy szpiegów. Polskie służby kontra CIA, Czerwone i Czarne, Warszawa.
Google Scholar

Awłasewicz T. (2021), Niewidzialni. Największa tajemnica służb specjalnych PRL, Wydawnictwo Agora, Warszawa.
Google Scholar

Biała księga bezpieczeństwa narodowego RP (2013), https://archiwum2019-bip.mon.gov.pl/polityka-bezpieczenstwa/artykul/do-pobrania/biaa-ksiegabezpieczenstwa-narodowego-rp-10325479/ [dostęp: 01.09.2022].
Google Scholar

Chlasta G. (2014), Czterech. Brochowicz Miodowicz Niemczyk Sienkiewicz, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Google Scholar

Chmaj M., Żmigrodzki M. (1996), Wprowadzenie do teorii polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Dudek A. (2014), Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
Google Scholar

Encyklopedia PWN (2022), https://encyklopedia.pwn.pl/jaslo/kontrwywiad;4008844.html [dostęp: 15.08.2023].
Google Scholar

Galij-Skarbińska S. (2019), Model zmiany cywilnych służb specjalnych w Polsce w latach 1989–1990. Powstanie Urzędu Ochrony Państwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Herman M. (2002).,Potęga wywiadu. Bellona, Warszawa.
Google Scholar

John T., Maguire M. (2007), Criminal intelligence and the National Inteligence Model, (w:) Newburn T., Williamson T., Wright A. (Eds.), Handbook of Criminal Investigation, Willan Publishing.
Google Scholar

Klub Paryski (2024), Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Klub-Paryski;3923086.html [dostęp: 15.08.2023].
Google Scholar

Komar M. (2009), Historia z konsekwencjami rozmawiają Krzysztof Kozłowski i Michał Komar, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar

Kontrwywiad (2022), Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/jaslo/kontrwywiad;4008844.html [dostęp: 01.09.2022].
Google Scholar

Kowal P. (2012), Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, IPN, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
Google Scholar

Laskowski D. (2017), Polskie służby specjalne, Fundacja na rzecz Czystej Energii, Poznań.
Google Scholar

Minkina M. (2014), Sztuka wywiadu w państwie współczesnym, Belona, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa.
Google Scholar

Pacek B. (2013), Osobowościowe uwarunkowania efektywności oficerów kontrwywiadu, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.
Google Scholar

Piecuch H. (1992), Wojciech Jaruzelski tego nigdy nie powie. Mówi były szef wywiadu i kontrwywiadu, pierwszy zastępca Ministra Spraw Wewnętrznych generał dywizji Władysław Pożoga, Agencja Reporter, Warszawa.
Google Scholar

Pleskot P. (2013), Dyplomata czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie, IPN KŚZPNP, Warszawa.
Google Scholar

Słoń M., Wójcik S. (2020), Tajemnice wywiadu wewnętrznego, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa.
Google Scholar

Tarnowski P. (2022), Długa spłata długów PRL, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/edukatorekonomiczny/1531277,1,dluga-splata-dlugowprl.read [dostep: 15.04.2022].
Google Scholar

Ustawa... (1990). Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. 1990 Nr 30 poz. 180), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19900300180 [dostęp: 15.08.2023].
Google Scholar

Zalewski S. (2005), Służby specjalne w państwie demokratycznym, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.
Google Scholar

Żebrowski A. (2005), Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki informacyjnej (wywiad i kontrwywiad w latach 1989–2003), Wydawnictwo Abrys, Kraków.
Google Scholar

Żebrowski A. (2010), Wywiad i kontrwywiad XXI wieku, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin.
Google Scholar