Zjawisko migracji Polaków w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej. Zarys problematyki

Sławomir Bylina

doi:10.34765/sp.0323.a12

Opublikowane: 2023-09-301

Tom 76 Nr 3 (2023)

Zjawisko migracji Polaków w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej. Zarys problematyki

Sławomir Bylina

Społeczeństwo i Polityka

Dział: Articles

https://doi.org/10.34765/sp.0323.a12

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie perspektywy badawczej w zakresie zjawiska migracji okresu początku drugiej wojny światowej. Praca ukazuje poszukiwanie definicji migracji w zakresie środowiska powstania, czynników determinujących migrację, dobrowolności (legalności), czy aspektów trwania migracji (geograficzno-demograficzna, kulturowo-społeczna, historyczna, etyczna i aksjologiczna). Część merytoryczna podzielona została na trzy główne formy migracji, które określone charakterem migracji, podzielono na deportację rosyjską na wschód, wysiedlenia przez Niemców na zachód, oraz uchodźców wojennych. W publikacji zastosowano metodę historyczną, oraz metodę analizy i syntezy treści. W wyniku ustalenia głównych kierunków badawczych przyjęto zasygnalizowanie kierunków migracji Polaków w poszczególnych kierunkach świata z podziałem na konkretne kontynenty. Omówiono także podstawowe dane statystyczne dotyczące ilości oraz przynależność społeczeństwa polskiego z podziałem na wojskowych i cywili.

Słowa kluczowe:

migracja, deportacja, przesiedlenie, uchodźca, społeczeństwo, bezpieczeństwo, wojna

Podobne artykuły

Filip Czepło, Piotr F. Borowski, Analiza aspektów prawnych, politycznych, społecznych i technicznych dotyczących przedsiębiorstw sektora energetycznego w dobie gospodarki niskoemisyjnej , Społeczeństwo i Polityka: Tom 76 Nr 3 (2023)
Juliusz S. Tym, Obraz wojska w oczach społeczeństwa Poznania w pierwszych latach niepodległości w dokumentach proweniencji wojskowej , Społeczeństwo i Polityka: Tom 76 Nr 3 (2023)
Dorota Gizicka, Kształtowanie społecznej osobowości młodzieży w erze cyfrowej. Zarys problemu , Społeczeństwo i Polityka: Tom 76 Nr 3 (2023)
Justyna Berniak-Woźny, Małgorzata Wejsis-Gołębiak, Dyplomacja biznesowa: analiza bibliometryczna i przyszłe kierunki badań , Społeczeństwo i Polityka: Tom 76 Nr 3 (2023)

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Bylina, S. (2023). Zjawisko migracji Polaków w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej. Zarys problematyki. Społeczeństwo I Polityka, 76(3), 215–229. https://doi.org/10.34765/sp.0323.a12

Cited by / Share

Bibliografia

Autuchniewicz J. (2008), Stan i perspektywa badań nad deportacjami Polaków w głąb ZSRR oraz związane z nimi problemy terminologiczne, (w:) Zwolski M. (red.), Exodus. Deportacje i migracje (wątek wschodni). Stan i perspektywy badań, Wydawnictwo IPN, Warszawa-Białystok, s. 13–20.
Google Scholar

Bonjour E. (1970), Geschichte der schweizerischen Neutralitat, t. 6, Helbing & Lichtenhahn, Basel.
Google Scholar

Castles S., Miller M.J. (2011), Migracje we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Chrzanowski B. (2004), Wypędzenia z Pomorza, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, nr 5(40).
Google Scholar

Dopierała K. (1988), Emigracja polska w Turcji w XIX i XX wieku, Polonijne Centrum Kulturalno-Oświatowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
Google Scholar

Dubicki T. (1990), Żołnierze polscy internowani w Rumuni w latach 1939–1941, Wojskowy Instytut Historyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Dubicki T. (1994), Wojsko polskie w Rumunii w latach 1939–1941, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, Warszawa.
Google Scholar

Dubicki T. (1995), Polscy uchodźcy w Rumunii, 1939–1945: Studia i materiały, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, Warszawa.
Google Scholar

Dzienis-Todorczuk M., Markiewicz M., (2015), Wagony szły na Wschód. Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940–1941, „Pamięć.pl”, nr 2, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/nkwd/31258,Wagony-szly-na-Wschod-Rzecz-o-sowieckich-deportacjach-z-lat-1940-1941.html [dostęp: 10.10.2023]
Google Scholar

Eisenstadt S.N., (1953), Analysis of Patterns of Immigration and Absorption of Immigrants, ”Population Studies”, nr 2.
Google Scholar

Gelewski T. (red.) (1996), Polacy w obronie Tobruku, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie, Olsztyn.
Google Scholar

Głowniak K. (2012), Zjawisko migracji – rys historyczny, „Historia i Polityka” nr 8(15).
Google Scholar

Grabowska I. (2019), Otwierając głowy. Migracje i kompetencje społeczne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Grabowska-Lusińska I. (2012), Migrantów ścieżki zawodowe „bez granic”, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Grzybowski J. (2021), Emigracja zarobkowa z Polski na Łotwę i do Estonii w latach 1928–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Henczel-Wróblewska L. (2006), Dzieje Polaków we Włoszech, UAM, Kalisz-Poznań.
Google Scholar

Horolets A., Lesińska M., Okulski M., (2019), Raport o stanie badań nad migracjami w Polsce po 1989, http://igsegp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2019/01/Raportostanie-bada%C5%84-nad-migracjami-w-Polsce-po-1989-roku.pdf [dostęp: 12.04.2022].
Google Scholar

Horolets A., Lesińska M., Okólski M. (2019), Stan badań nad migracjami w Polsce na przełomie wieków. Próba diagnozy. „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 2(172).
Google Scholar

Janowska A. (1981), Emigracja zarobkowa z Polski 1918–1939, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Karolak A. (2015), Ruch oporu w Jugosławii w okresie ii wojny światowej w audycjach rozgłośni im. Tadeusza Kościuszki, „BALCANICA POSNANIENSIA”, nr XXII/2.
Google Scholar

Kloc K. (2018), Michał Sokolnicki 1880–1967. Piłsudczyk – historyk – dyplomata, Wydawnictwo Arcana, Kraków.
Google Scholar

Knopek J. (1998), Z dziejów Polonii afrykańskiej, (w:) Koseski A. (red.), Emigracja z ziem polskich w XX wieku, Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku, Pułtusk.
Google Scholar

Kołodziej E. (1996), Emigracja z ziem polskich i Polonia 1939–1965. Informator o źródłach przechowywanych w Centralnych Archiwach Państwowych w Polsce, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa.
Google Scholar

Konończuk W. (2019), Sztuka przetrwania. Deportacje sowieckie z powiatu bielskiego 1940–1941. Relacje zesłańców, koncepcja, redakcja, Wydawnictwo IPN, Warszawa.
Google Scholar

Król W. (1991), Walczyłem pod niebem Europy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Google Scholar

Lagzi I. (1980), Uchodźcy polscy na Węgrzech w latach drugiej wojny światowej, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.
Google Scholar

Later-Chodylowa E. (1997), Polacy i Polonia w Finlandii, Oficyna Wydawnicza Kucharski, Warszawa
Google Scholar

Lesińska M. i Okólski M. (red.), (2018), 25 wykładów o migracjach, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Lewis G.L., (1982), Human Migration. A Geographical Perspective, Croom Helm, London.
Google Scholar

Łątka J.S. (1980), Polacy w Turcji, Polonijne Centrum Kulturalno-Oświatowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
Google Scholar

Łuczak C. (1979), Polityka ludnościowa i ekonomiczna hitlerowskich Niemiec w okupowanej Polsce, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Mariański J. (2016), Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: mit czy rzeczywistość? Studium interdyscyplinarne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Mazur M. (2008), Polacy w Kazachstanie, (w:) Zwolski M. (red.), Exodus. Deportacje i migracje (wątek wschodni). Stan i perspektywy badań, Wydawnictwo IPN, Warszawa-Białystok.
Google Scholar

Moćkun S. (2016), Kultywowanie tradycji polskich w Kanadzie przez Polonię i emigrację wojenną w latach 1939–1945, (w:) Wejs-Milewska V., Rogalewska W. (red.), Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar

Niedźwiedzki D. (2010), Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku, ZW NOMOS, Kraków.
Google Scholar

Olszewski E. (2008), Polska emigracja do Skandynawii w XX wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Olszewski E. (2005), Emigracja polska w Danii 1893–1993, Wydawnictwo PAN, Warszawa-Lublin.
Google Scholar

Olszowska K.W. (2022), Polskie uchodźstwo w Turcji podczas II wojny światowej, „Remembrance and Justice”, nr 1(39).
Google Scholar

Pietrzak J. (2012), Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Reczyńska A. (1997), Piętno wojny. Polonia kanadyjska wobec polskich problemów lat 1939–1945, Wydawnictwo Nomos, Kraków.
Google Scholar

Rembierz M. (2021), Migracje, (w:) Świercz P. (red.), Słowniki Społeczne. Etyka Polityczna, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków.
Google Scholar

Roszkowski W. (2002), Historia Polski 1914–2001, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Rutowska M. (2003), Wysiedlenia ludności polskiej z Kraju Warty do Generalnego Gubernatorstwa 1939–1941, Instytut Zachodni, Poznań.
Google Scholar

Slany K. (1995), Między przymusem a wyborem. Kontynentalne i zamorskie emigracje z krajów Europy Środkowo-Wschodniej (1939–1989), Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar

Sokolnicki M. (1965), Dziennik ankarski 1939–1942, t. 1, Wydawnictwo Veritas, Londyn.
Google Scholar

Stasierski K. (1961), Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939–1945, „Przegląd Historyczny”, z. 2.
Google Scholar

Strzałka K. (2002), Między przyjaźnią a wrogością. Z dziejów stosunków polskowłoskich (1939–1945), Wydawnictwo Arcana, Kraków.
Google Scholar

Szymański A. (2006), Hitlerowskie wysiedlenia Polaków z Ziemi Pleszewskiej i Jarocińskiej w latach 1939–1945, Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne, Muzeum Regionalne w Pleszewie, Pleszew.
Google Scholar

Tokarski J. (red.) (1980), Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/migracje;3941121.html [dostęp: 10.10.2023].
Google Scholar

Wardzyńska M. (2017), Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939–1945, Wydawnictwo IPN, Warszawa.
Google Scholar

Wolski J. (2016), Szwajcaria na wychodźczym szlaku, (w:) Wejs-Milewska V., Rogalewska W. (red.), Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar

Wójcik‑Żołądek M. (2014), Współczesne procesy migracyjne: definicje, tendencje, teorie, Studia „BAS”, nr 4(40).
Google Scholar

Wróbel J. (2016), Geografia, demografia i profil społeczny polskich skupisk emigracyjnych w okresie powojennym, (w:) Łukasiewicz S. (red.), Polska emigracja polityczna 1939–1990. Stan badań, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa.
Google Scholar

Wysocka E. (2007), „My” i „oni” – dlaczego tak trudno być razem? Odpowiedź pedagoga, psychologa i socjologa, (w:) Lalak D. (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Zderzenie kultur we współczesnym świecie, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Google Scholar

Zenderowski R. (red.) (2018), Mieliśmy swój dom, w którym byliśmy szczęśliwi… Konflikty etniczne na terytorium byłej Jugosławii w narracjach uchodźców i imigrantów z państw postjugosłowiańskich mieszkających w Austrii, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
Google Scholar